Praca nauczyciela

praca nauczyciela

Nieustanne krytykowanie i upokarzanie może zniszczyć motywację do pracy i chęć do życia. Z kolei życzliwość i wiara w kogoś może zachęcić go do pracy i pobudzić głód wiedzy, głód życia. Staram się więc, by moi uczniowie nie musieli wątpić w swoje możliwości, w swoją wartość. Chcę, czasem wbrew im samym, przekonać ich, że potrafią, że mogą, że chcą. Porażka rodzi porażkę, sukces rodzi sukces. Warto się sporo napracować, by pomóc komuś przerwać zaklęty krąg niepowodzeń. W dzisiejszych neurotycznych czasach bywa, że zniechęceni uczniowie nie spodziewają się ze strony szkoły i nauczycieli niczego innego, niż słów krytyki i irracjonalnych wymagań. Przekonałam się, że trudno zmusić młodzież do pracy.

 

Zaczęłam się więc zastanawiać, czy jedynym sposobem nauczenia ich języka obcego jest zmuszanie do czegokolwiek. Minął czas, gdy nauczyciel był a priori niepodważalnym autorytetem. Jak więc sprawić, by uczniowie zechcieli poddać się wszystkim tym zabiegom, które pozwolą im opanować umiejętność komunikowania się w języku obcym? Jak obudzić w nich ambicję i sprawić, by wiele wymagali nie tylko od nauczyciela, ale też od siebie? Doszłam do trzech wniosków. Należy samodzielnie wypracować sobie autorytet u uczniów. Należy sprawić, by proces uczenia się był mniej nużący. Należy uświadomić uczniom sens i cel ich pracy.

Wypracować sobie autorytet u uczniów

Czym nauczyciel może zaimponować uczniom, jeśli nie jest supergwiazdą telewizyjną, słynnym idolem muzycznym, żołnierzem Marines, Supermanem? Tym, że jest nauczycielem? Tym, że jest Nauczycielem. Swoją wiedzą i swoją osobowością. Doskonałą okazją ku temu, by zadziwić uczniów swoją wiedzą podczas lekcji języka obcego jest temat związany z prowadzeniem korespondencji. Często jeszcze aplikujemy uczniom utarte schematy sprzed dwudziestu lat: list, widokówka, telegram, faks. Wątpię, czy którykolwiek z wymienionych sposobów prowadzenia korespondencji jest przez nich używany powszechnie.

praca nauczyciela

 

Taka lekcja będzie więc dla nich kolejnym dowodem na to, że nauka języka obcego w szkole jest sztuką dla sztuki i stratą czasu. Wystarczy jednak dodać do tych form korespondowania jeszcze SMS i e-mail. Dla nauczyciela nie ma różnicy, czy w ramach pracy domowej uczniowie napiszą tradycyjny list, czy e-mail do koleżanki. Dla uczniów e-mail będzie zadaniem o wiele atrakcyjniejszym. Wielu z nich przyniesie autentyczną, wydrukowaną ze skrzynki nadawczej wiadomość. Wkraczamy w obszar, w którym młodzi ludzie czują się na ogół pewniej, niż my. Dlatego musimy być doskonale przygotowani.

 

Dużo wcześniej musimy znaleźć kogoś, kto pomoże nam opanować tajniki telefonu komórkowego i komputera. Jeśli będziemy lepsi od nich w dziedzinach, które uważają za swoją domenę, zdobędziemy ich szacunek i staniemy się autorytetem. Ogromną szansę mają tu nauczyciele języka rosyjskiego. Zazwyczaj bowiem nawet zupełnie oswojeni komputerowo młodzi ludzie nie potrafią używać komputera do pisania w języku rosyjskim. Prawdziwą sztuką jest dla nich wysłanie wiadomości e-mail po rosyjsku. To samo dotyczy niektórych specyficznych znaków z alfabetu niemieckiego i francuskiego.

 

Telefony komórkowe mają opcję wyboru języka, w którym pojawiają się wszelkie komunikaty. Uczniów, którzy mają telefony komórkowe, a polskie komunikaty zazwyczaj znają na pamięć, proszę o przestawienie języka na język obcy. W ten sposób bez specjalnego wysiłku poznają wiele pożytecznych słów i zwrotów, które po jakimś czasie mają szansę zaprezentować. Natomiast osoby nie posiadające telefonów komórkowych można zachęcić do przygotowania kilkuminutowego wystąpienia dotyczącego poleceń wyświetlanych przez niektóre wciąż istniejące automaty telefoniczne różnych sieci (warto porównać!) po wybraniu obsługi w języku obcym. Na lekcjach języka obcego pojawia się wiele innych okazji do pokazania, że poza techniczną umiejętnością posługiwania się językiem potrafimy coś więcej, potrafimy mówić o rzeczach interesujących dla nas i dla naszych uczniów.

praca nauczyciela

Sprawić, by proces uczenia się był mniej nużący

Ciekawy temat nie jest gwarancją przeprowadzenia ciekawej lekcji. Wiadomo, że przeciętnie człowiek może skupić uwagę na słuchaniu drugiego człowieka przez ok. 20 minut. Dlatego nawet wprowadzając nowy temat staram się unikać monologów i oddziaływać na wszystkie możliwe rodzaje pamięci: słuchową, wzrokową i kinestetyczną. By materiał wydał się ciekawszy, często staram się wprowadzać piosenki związane z tematem lekcji. Staram się też pokazywać uczniom wiele ilustracji. Ilustracje nie mogą być szare – muszą być kolorowe, atrakcyjne, inspirujące. Jak życie…

 

Jeśli nawet nie stać nas na kosztowne ekstrawagancje, każdy z nas może sprawić, by lekcje były prowadzone w spokojnej, przyjaznej atmosferze. Mądra pochwała najczęściej pobudza do jeszcze lepszej pracy. Natomiast wiele osób nie potrafi pracować w atmosferze niechęci ze strony nauczyciela. Przekonałam się, że bezlitosna krytyka rzadko jest motywująca. Szczególnie w stosunku do osób nieśmiałych, lękliwych krytyka może spowodować wiele szkód i nie przynieść żadnych korzyści. Trudno też jest pracować w aurze bałaganu i improwizacji totalnej. Jest wiele prawdy w stwierdzeniu, że najlepsza improwizacja to ta doskonale przygotowana…

Uświadomić uczniom sens i cel ich pracy

Dużo radości i satysfakcji daje możliwość wykorzystania nabytej wiedzy w życiu. Wcześniej pisałam o tym, że uczniowie przygotowują wiadomości e-mail zamiast tradycyjnych listów. Najlepiej będzie, jeśli tę wiadomość rzeczywiście będą mieli do kogo wysłać. Na przykład do koleżanki czy kolegi z zagranicy. Uczniowie, którzy doświadczyli tego, że język obcy przydaje się w życiu – pracują dużo chętniej. Moi uczniowie nie zawsze muszą przynosić do klasy zadania domowe. Czasem wysyłają je do mnie pocztą elektroniczną. Znają mój adres elektroniczny, mogą do mnie pisać, oczywiście w języku obcym,
i staram się, by zawsze otrzymali odpowiedź.

praca nauczyciela

Nawet pisanie tradycyjnych listów stanie się bardziej atrakcyjne, jeśli zostanie przeprowadzone w pracowni komputerowej. W kilku grupach licealnych przeprowadziłam taką lekcję przed świętami Bożego Narodzenia. Uczniowie wcześniej poznali konstrukcje i zwroty potrzebne do składania życzeń świątecznych i urodzinowych. Po wprowadzeniu materiału bardzo dobrym sprawdzianem umiejętności było wykonanie listu z życzeniami przy użyciu edytora tekstu. Listy były skierowane do konkretnej osoby, pisane ozdobną kolorową czcionką, uzupełnione ilustracjami i oczywiście wydrukowane po to, by mogły dotrzeć do adresata.

Refleksja

Choć przedstawione powyżej pomysły wymagają od nauczyciela dużego zaangażowania, ciągłego eksperymentowania i kreatywności, warto wypracować swoje sposoby na podniesienie atrakcyjności lekcji. Wspaniałą nagrodą będzie mniej problemów z dyscypliną, brak atmosfery nerwowości, szacunek i życzliwość ze strony uczniów, ich większa otwartość i spontaniczność.

 

Jest jeszcze jeden powód, dla którego chcę pracować jak najlepiej. Mam w pamięci fragmenty pewnej reklamy, która, choć pierwotnie skierowana do rodziców, doskonale oddaje oczekiwania młodego pokolenia wobec całego świata dorosłych. „Słuchaj, abym umiała słuchać”. „Wybaczaj, bym umiał wybaczać”. „Nie obrażaj”. „Nie wyśmiewaj”. „Nie lekceważ”. Mam w pamięci głos Kasi, Artura, Patrycji, Karoliny, Piotra, Pauliny, Michała, Przemka, Rafała. Głos, który budzi we mnie uczucie dumy, lecz także przypomina o ogromnej odpowiedzialności. Głos, który mówi: „Uczę się życia – od Ciebie…”.