Bardzo często system nagród i kar jest przedstawiany nam jako wspaniały środek wychowawczy. Wielu rodziców stosuje go, żeby nauczyć swoje dzieci posłuszeństwa albo doprowadzić do spełnienia swoich oczekiwań za ich pomocą. Niestety praktycznie nigdy nie osiągniemy w ten sposób swojego celu, a nawet jeśli nam się to uda, to nasze dzieci będą zastraszonymi i posłusznymi marionetkami w rękach swoich partnerów i pracodawców.
Nie pozwalasz osobie samej wyciągać wniosków
Jeśli sam oceniasz, co zasługuje na karę, a co na nagrodę, nie pozwalasz dziecku albo innej osobie, w stosunku do której używasz tego systemu, żeby sama wyciągała wnioski i decydowała, co może zrobić lepiej. W ten sposób pokazujemy danej osobie, że nie ma prawa sama oceniać, co zrobiła źle i kiedy zasłużyła na karę, nie mówiąc już o tym, że tworzymy u niej poczucie wstydu tylko i wyłącznie na podstawie naszych własnych oczekiwań. Do tego uczysz ją, że nie ważne, jak mocno się stara, dla Ciebie zawsze najważniejsze będą rezultaty. A jeśli zacznie z Tobą polemizować, to dostanie jej się jeszcze mocniej dla zachowania dyscypliny.
Budujesz niezdrowy obraz autorytetu
Autorytet to nie osoba, której należy się bać, ale właśnie tak będzie Cię postrzegało twoje dziecko, jeśli zaczniesz je karać i nagradzać. Jeśli chcesz, aby dziecko widziało w Tobie kogoś wartego naśladowania, nie możesz go terroryzować, a właśnie do tego taki system się sprowadza. Dziecko boi się zrobić najmniejszy błąd, bo wie, że jeśli jej się to przydarzy, to nie będzie mogło liczyć na nagrodę albo jeszcze gorzej, będą musiały zmierzyć się z karą. Jeśli stosujesz karę cielesną, to musisz się liczyć z tym, że twoje dziecko będzie kojarzyło się głównie z przemocą fizyczną, czyli raczej nie najlepiej.
Wprowadzasz niezdrowy element rywalizacji
Jeśli masz więcej, niż jedno dziecko albo systemowi nagród i kar podlega u Ciebie więcej osób, wprowadzasz za jego pomocą niezdrową rywalizację. Dzieci uczą się, że tylko jedno z nich może być najlepsze. Jeśli dzielisz nagrody albo zachęcasz je do walki o największą z nich, szybko nauczą się, że rywalizacja i trzymanie się na dystans są znacznie lepszym rozwiązaniem, niż współpraca. Przez takie zachowanie będzie im ciężko w dorosłym życiu zbudować porządną relację romantyczną albo zespół w pracy. Znacznie lepiej jest nagradzać nasze dzieci za udaną współpracę, zamiast zagrzewać je do niezdrowej rywalizacji.
